ⅩⅩⅥ Ars Cameralis Festival

Jeżeli wychwalanie głupoty staje się współcześnie tożsame z opowiedzeniem się po stronie myślenia etycznego, bez wątpienia zakrawa to na paradoks. Myliłby się jednak ten, kto pomyślałby, że w naszym festiwalowym motcie chodzi o głupotę traktowaną dosłownie. Ta wychwalana przez Erazma z Rotterdamu, a podchwycona ochoczo przez organizatorów Festiwalu Ars Cameralis, domaga się dookreślenia i uzasadnienia. Chodzi o „głupotę” wziętą w nawias, w cudzysłów, podaną w wątpliwość. Bycie głupim w oczach świata związane jest z trwaniem w permanentnej bezdomności. Z pozbawieniem się komfortu bycia częścią jakiejkolwiek wspólnoty. Semantyka głupoty staje się nierozłączną częścią stanu obcości i poczucia inności. To daje jednak „głupcom” przewagę w każdej potyczce z rzeczywistością. Bycie „nie z tego świata” ofiaruje łaskę nietykalności, która objawia się zakorzenieniem w wolności świadomego bycia poza światem realnym. Czy głupota pozwala zbliżyć się do sedna człowieczeństwa w całej jego pełni i nieskończoności? Jak najbardziej! Głupi często traktowany jest i odczytywany przez wspólnotę jako ten Inny, naznaczony. Obiekt drwin, niezrozumienia, pozorna ofiara wytykana palcem. A więc może Odmienny lub Święty? Jak w Idiocie Dostojewskiego, którego tytułowy bohater, Książę Myszkin — traktowany przez swych rozmówców niczym głupiec — okazuje się postacią bliższą aniołom niż ludziom.

(…) ⅩⅩⅥ edycja Festiwalu Ars Cameralis odwołuje się więc nie do ludzkiej cechy zwanej głupotą, nie do prymitywnego i bezmyślnego istnienia bez właściwości, lecz do „głupoty” a rebours, która wytrąca z letargu. Jest intelektualnym orężem w rękach „bezbronnych”, którzy odrzuciwszy społeczne schematy i normy, stają się piewcami humanizmu otwartego na niepokorne myślenie, jakie w przeszłości wielokrotnie przewodziło następującym po sobie zmianom paradygmatów i dominujących światopoglądów. Będąc progresywnym wyznacznikiem każdej następującej po sobie współczesności, stawało się siłą rewolucyjną. Wierzymy, że odczytywanie świata „na opak” prowadzić może do odkrycia najbardziej adekwatnych sposobów dysputy o Sensie i Prawdzie. Rozsadzanie zastanych hierarchii nie ma na celu erozji fundamentalnych zasad rządzących światem, a jedynie przybliżenie najistotniejszych, zapomnianych systemów pojęć i znaków, tęsknot i uczuć wraz z ich nowatorskimi interpretacjami i innym umocowaniem na mapie człowieka. Pochwała głupoty jest więc de facto pochwałą myślenia krytycznego, które przejawia się na wiele sposobów. Z jednej strony wyrasta z przebogatych form buntu, z drugiej zaś posługuje się ochoczo figurami i symboliką sowizdrzała, klauna, arlekina i błazna. Czyli postaci, które — jak w przypadku tego ostatniego — pod błazeńską maską skrywają ból, troskę, odznaczają się krystaliczną inteligencją i mądrością. Prowokując, intrygując, szturchając czy też wzbudzając błazeński śmiech, stają się wyrzutem sumienia dla pozostałych.

(…) To będzie jak zwykle słoneczny listopad z Festiwalem Ars Cameralis! Zapraszamy Was na liczne niespodzianki, zachwyty i zderzenia z cudownością tego, co powoduje, że sztuka jawi się jako najsilniejszy oręż w zmaganiach o przetrwanie nieoczywistego piękna, mądrości i takiego systemu wartości, który skutecznie opiera się tej głupocie (bez cudzysłowu), jaka znajduje się poza obszarami naszych fascynacji.

Bartłomiej Majzel/