ⅩⅩⅣ Festiwal Ars Cameralis

Zaproszeni artyści: Ariel Pink (US), Bobmo (FR), Jack Name (US), Jennie Abrahamson (SE), Joy Wellboy (BE), Keaton Henson (UK), „Medusa’s Bed” — Lydia Lunch (US) & Zahra Mani (UK/PK) & Mia Zabelka (AT), Olivier Heim (NL/PL), Sam Lee & Friends (UK), SOMNE (IT), Bajzel, Brzoska/Gawroński, Fleuron, Jacaszek/Trzaska/ Budzyński, Katie & Me Meet Marlene, Kołakowski:Wykpisz:Korelus + David Liebman (US), Mikromusic, Orkiestra Kameralna Polskiego Radia Amadeus pod dyrekcją Agnieszki Duczmal, Samuel Baron, The Emotionap, The Party Is Over

+ Berlin in Katowice: Norman Nodge (MDR/DE), Etapp Kyle (UA), Jan Nowak, Piotr Figiel

Zderzenia Literackie: Marcel Bénabou (FR), Jacques Jouet (FR), Tahar Ben Jelloun (MR), Antonio Muñoz Molina (ES), Cees Nooteboom (NL), Ondjaki (AO), Xavier Farré Vidal (ES), Olga Drenda, Grzegorz Jankowicz, Jerzy Jarniewicz, Zofia Król, Rafał Księżyk, Michał Lipszyc, Filip Łobodziński, Alicja Oczko, Mirosław Pęczak, Małgorzata Szczurek, Anna Wasilewska

Bar poetów: Keaton Henson (UK), Eiríkur Örn Norðdahl (IS), Klemen Pisk (SL), Christine Huber (AT), Jacek Podsiadło, Zbigniew Machej, Mariusz Grzebalski & Radek Dziubek

Warsztaty: Sam Lee (UK), Lydia Lunch (US), Zbigniew Machej, Jacek Podsiadło, Xavier Farré Vidal

Zbieg Poetycki NaDziko: Joshua Clover (US), Adam Kaczanowski, Marcin Sendecki, Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki, Trupa NaDziko (Wojciech Brzoska, Marcin Kobierski, Bartłomiej Majzel, Maciej Melecki, Krzysztof Siwczyk) feat. Wojtek Bubak & Dominik Gawroński (muzyka)

„Z drugiej strony wyłonił się jeszcze jeden jednorożec. Ten był całkowicie biały, od czubków uszu po koniec ogona. Chrapy tylko miał różowe, a oczy czarne”. / Andrzej Sapkowski

Pojęcie wędrówki stało istotnym elementem każdej literackiej przygody, którą podejmujemy sięgając po książkę, podążając po śladach poszukującego wyjścia z opresji języka. Jeżeli pragniemy zmierzyć się z bogactwem i wciąż poszerzającym się terytorium współczesnej literatury, powinniśmy wyposażyć się w swego rodzaju orientacyjną mapę. Nawet jeśli jej precyzja jest skazana na umowność, nietrwałość i tymczasowość. Konieczne jednak wydaje się zaopatrzenie się w pewne trwałe współrzędne, nakierowujące poszukiwacza literackich skarbów na rozproszone po oceanie wyspy.

Podczas XXIV edycji Festiwalu Ars Cameralis przygotowaliśmy dla Was taką subiektywną mapę literackich szlaków, która zaprezentowana zostanie w formie „Zderzeń Literackich”. Mimo, iż to już trzecia edycja tego festiwalowego cyklu, z pełną odpowiedzialnością możemy stwierdzić: tak jeszcze nie było! Tak bogato, tak różnorodnie i tak… gwiazdorsko!

Drogi biegnące po naszej mapie wiodą przez Afrykę ( Ondjaki (Angola), Tahar Ben Jelloun (Maroko), przez interior kontynentu, przebiegając przez nośne współczesne tematy związane z islamem, wykluczeniem i zderzeniem cywilizacji. Jednym ze współczesnych szlaków uchodźców przedostaniemy się do Hiszpanii ( Antonio Munoz Molina, Xavier Farre ), którym z odsieczą przyjdzie z Holandii literacki nomada, jeden z najważniejszych żyjących pisarzy, Cees Nooteboom. Wszak każdy z pisarzy jest jednocześnie uchodźcą, emigrantem i uciekinierem. Po literackie tajemnice i gry uważnego języka wyskoczymy do Francji, aby udać się trasą legendarnej grupy
OuLiPo wraz z jej przedstawicielami ( Jacques Jouet, Marcel Benabou ). Przy barze ( Bar Poetów ) napotkamy międzynarodowe, gwiazdorskie grono szalonych poetów, a podczas kolejnej edycji Zbiegu Poetyckiego NaDziko poza amerykańskim poetą Joshuą Cloverem, pojawi się cała plejada różnych dzikich, czyli takich, którzy tkwią wciąż na mapie, choć jednocześnie poza nią. Szlaki naszej wędrówki prowadzić będą także polskimi drogami: tematy kontrkultury, wystąpienia naszych rodzimych krytyków, pisarzy i poetów prowadzić będą w stronę kolejnych lądów.

Zderzeniom Literackim towarzyszyć będą także wydarzenia muzyczne. Keatonowi Hensonowi (Anglia) i legendarnej artystce nowojorskiego undergroundu Lydii Lunch (USA) poświęcimy obszerne bloki prezentacji (zaprezentują nie tylko poezję, będą też koncerty, performance, wernisaż i warsztaty). Zagrają także Bajzel, Trzaska/Jacaszek/Budzyński (projekt Rimbaud) oraz Brzoska i Gawroński.

Zdajemy sobie sprawę, że nie ma jednej mapy. Ani ostatecznego wzorca. Wierzymy jednak, że ich rozmaite wersje naniesione na siebie, mogą stworzyć ląd po którego terytorium, można poruszać się pewniej. Tegorocznej edycji Zderzeń Literackich towarzyszył będzie wizerunek Jednorożca. W „Wiedźminie” Jednorożec białej maści, który wędrował przez pustynię, znalazł się, prawdopodobnie niechcący, w czasoprzestrzeni. Wędrując przez pustynie i inne bezdroża, zderzając się z językami, wizjami i opowieściami wymykającymi się obławie, warto wczytać się w mapę, którą naszkicowaliśmy. Na szczęście nawet z mapą w dłoni, można zagubić się w nieznanych, choć ważnych językach.

/ Bartłomiej Majzel

„Dust and Shadows”: Lydia Lunch (US)

„Before the Orgy”: Pola Dwurnik / Więcej o wystawie można przeczytać TUTAJ (po kliknięciu otworzy się nowa karta przeglądarki)

Keaton Henson (UK): wystawa rysunków / Więcej o wystawie można przeczytać TUTAJ (po kliknięciu otworzy się nowa karta przeglądarki)

„Kobieta jest jak Sosnowiec”: Natalia Bażowska, Mateusz Hajman, Zuzanna Janin, Dominika Kowynia, Janina Kraupe-Świderska, Zofia Kulik, Jadwiga Maziarska, Matylda Sałajewska, Andrzej Tobis, Andrzej Urbanowicz / Więcej o wystawie można przeczytać TUTAJ (po kliknięciu otworzy się nowa karta przeglądarki)

„Sufficit unum lumen in tenebris”: Ewa Zawadzka

„W każdym momencie, na przyjście i odejście”: Carole Benzaken (FR) / Więcej o wystawie można przeczytać TUTAJ (po kliknięciu otworzy się nowa karta przeglądarki)

Kultowe Musicale. Maraton filmowy: „Rocky Horror Picture Show”, reż. Jim Sharman (1975), „Hair”, reż. Miloš Forman (1979), „Pink Floyd: The Wall”, reż. Alan Parker (1982) / Organizator: Klubokawiarnia Aquarium w Bielsku-Białej

„Witold Wirpsza w 30. rocznicę śmierci. Sesja naukowa poświęcona życiu i twórczości poety”: prof. Edward Balcerzan, prof. Zbigniew Chojnowski, prof. Joanna Grądziel-Wójcik, prof. Jacek Gutorow, dr hab. Anna Kałuża, prof. Krzysztof Kłosiński, Bogusława Latawiec, prof. Dariusz Pawelec, Cezary Sikorski. prof. Leszek Szaruga / Organizator: Instytut Mikołowski im. Rafała Wojaczka

Identyfikacja wizualna ⅩⅩⅣ edycji Festiwalu Ars Cameralis zbudowana jest wokół pojęcia kolekcji, do której wydarzenia selekcjonowane są przez jego organizatorów. Swoją prywatną, osobistą kolekcję tworzy każdy z uczestników festiwalu, w chwili dokonywania wyboru wydarzeń, w których pragnie uczestniczyć. W intymną kolekcję zbierają się zapisane w pamięci doświadczenia, wspomnienia, emocje.

Kolekcja to zbiór przedmiotów niezwykłych, mających artystyczne, materialne, czy sentymentalne znaczenie. Tym, co chcielibyśmy mieć w swej kolekcji jest jednorożec — zwierzę mityczne, istniejące w świecie fantazji, ale jednak pociągające dla każdego kolekcjonera. Istota magiczna, bardzo rzadko spotykana i trudna do upolowania. Cechuje ją duchowa czystość, łzy jednorożca są panaceum na wszelkie znane i nieznane trucizny oraz choroby.

Współczesnym jednorożcem możemy nazwać nosorożca. To ginący ssak: na świecie żyje już tylko jeden samiec nosorożca białego północnego, a pozostałe 4 gatunki są skrajnie zagrożone. Róg nosorożca, w wielu kulturach, był używany jako lekarstwo i afrodyzjak. Inspirował licznych twórców, np. Ionesco (dramat „Nosorożec”), a ostatnio Woody’ego Allena (w „O północy w Paryżu” Salvador Dali popijając calvados porównuje wszystko do nosorożca, zresztą samego Dalego figura ta inspirowała na tyle, że stworzył monstrualne „Rhinoceros Marbella”).

Wzorem do powstania wizerunku jednorożca jest iluminacja z bogato zdobionego Bestiariusza z Aberdeen, ⅩⅡ w., natomiast pierwowzorem nosorożca grafika Dürera z 1515 r. Dürer nosorożca na żywo nigdy nie widział, a jego rycina oparta była na zasłyszanym opisie. Mimo, że „Rhinocervs” Dürera bardziej przypomina opancerzoną machinę wojenną niż żywe zwierzę, to przez wieki uważany był za wiarygodne źródło informacji o wyglądzie tego egzotycznego stworzenia.

Język graficzny to połączenie obrazowania typowego dla średniowiecznych manuskryptów, nasyconych detalem z płaskim rysunkiem wektorowym i wyrazistą typografią nawiązującą swą kompozycją do powszechnie stosowanych w bestiariuszach inicjałów. Zdecydowane, ostre kolory sprawiają wrażenie barwnej mozaiki, zaś złote liternictwo o masywnych, mocno zaakcentowanych szeryfach budzi skojarzenia z elegancją gotyckiego pisma. W ten sposób uzyskano klimat baśniowości (trochę mrocznej, jak od Braci Grimm), oniryczności i odrealnienia. Kolekcja, którą tworzymy podczas festiwalu właśnie taka jest: nienamacalna, efemeryczna, zakryta dymem ze sceny, ale i przepełniona scenicznym światłem, feerią barw, kontrastów i intensywnych przeżyć.

/ Marta Gawin