Ⅱ Festiwal Ars Cameralis
11 → 22.11.1993
Będzin / Bielsko-Biała / Bytom / Chorzów / Cieszyn / Częstochowa / Dąbrowa Górnicza / Gliwice / Jastrzębie Zdrój / Jaworzno / Katowice / Mikołów / Mysłowice / Oświęcim / Opava / Piekary Śląskie / Ruda Śląska / Rybnik / Siemianowice Śląskie / Sosnowiec / Świętochłowice / Tarnowskie Góry / Tychy / Trzebinia / Zabrze / Zbrosławice
Celem Festiwalu jest odnowienie formy kameralnej, która zamierała w ciągu ostatniego półwiecza w Polsce. Uczestnicy Festiwalu muszą sięgać po dzieła kameralne już istniejące, mobilizować on winien także twórców do tworzenia nowych — choćby na potrzeby tej imprezy.
Dlaczego na Górnym Śląsku? — Małe formy w sztuce związane są z tradycyjnym modelem funkcjonowania życia artystycznego w tym regionie. Słynął on niegdyś z działalności wielu małych zespołów śpiewaczych, tanecznych czy teatralnych. Przetrwały one do dzisiaj, ale są już nieliczne. Cechą Górnego Śląska jest unikatowa w skali Europy, a może i świata, policentryczność ośrodków kultury — sztuka kameralna stwarza możliwość przywrócenia i utrwalenia tego układu, nie jest ona bowiem związana z jednym miejscem, ale może równomiernie i równorzędnie obejmować cały region. Prowadzi to do nobilitacji wielu miejscowości i odradzania się ich dawnego znaczenia lub budowania go od podstaw.
Oczekuje się, że Festiwal poprzez kulturę będzie integrować:
→ region wewnętrznie — ma się odbywać na terenie całego Górnego Śląska, jego części polskiej (województwa: bielskie, częstochowskie, katowickie, opolskie) oraz czeskiej (Ziemie: Karniowska, Opawska, Zaolzie, Złote Góry)
→ region zewnętrznie — jest okazją do spotkań artystycznych, w których biorą udział twórcy, wykonawcy oraz odbiorcy sztuki reprezentujący różne regiony, a szczególnie regiony sąsiednie: Małopolskę, Słowację, Morawy, Czechy, Dolny Śląsk, Wielkopolskę i Łęczycko-Sieradzkie
→ społeczeństwo — różne jego kręgi: rodzinę, kręgi przyjacielskie i koleżeńskie, społeczności wsi, dzielnicy, osiedla itp., pokolenia
→ grupy społeczne: twórców, wykonawców, odbiorców, krytyków, impresariów, mecenasów oraz różne formy sztuki.
Językami oficjalnymi Festiwalu są: czeski, polski i słowacki.
Forma kameralna jest potrzebna społeczeństwu, sprzyja bowiem przywracaniu mu podmiotowości niszczonej w epoce totalitaryzmów. Pobudzając do osobistych przeżyć i refleksji, kształtuje aktywne i twórcze postawy tak niezbędne we wszystkich dziedzinach życia. Kameralistyka zaspokaja naturalne potrzeby ludzi do refleksji — ściszonej i głębokiej, do spotkań, w których dominuje radość bycia z innymi, wspólna zabawa, wzruszenie, które wyzwalają ciekawość świata i ludzi, tolerancję, budują świadomość zakorzenienia i wspólnoty, burzą poczucie samotności w anonimowym tłumie osób zdominowanych przez show, a nie wewnętrzne przeżycia.
Festiwal powinien odgrywać znaczną rolę dydaktyczną: inspirować lokalne społeczności do własnych działań twórczych, mobilizować do prezentowania dorobku również poza granicami miejsca swego zamieszkania czy nawet regionu, uczyć poprzez przykład — nie tylko przekazywać wzorce artystyczne, ale także wzorce upowszechniania kultury, wywoływać potrzebę przeżyć artystycznych i to zarówno w twórcach — inspirując ich, jak i odbiorcach — rozbudzając zainteresowanie sztuką oraz potrzebę odczuć i wzruszeń związanych z jej odbiorem.
Sztuka kameralna wymaga, z natury rzeczy, wysokiego poziomu artystycznego (w monumentalnych dziełach łatwiej ukryć niedostatki) — stawia ogromne wymagania twórcom i kształci ambitnych odbiorców. Festiwal ma być okazją do zaprezentowania, a tym samym promocji, dorobku uczniów i pedagogów szkół artystycznych regionu. Wspólne działania sprzyjają dialogowi pokoleń twórców.
Kameralistyka umożliwia organizowanie spotkań w różnych przestrzeniach: rozlicznych wewnętrznych — w kościołach, kaplicach, domach parafialnych, domach kultury, klubach, kawiarniach, domach prywatnych, nawet w mieszkaniach oraz w plenerach. Festiwal Kameralistyki spełniać winien ogromną rolę upowszechnieniową: sztuka może być prezentowana wszędzie, na co dzień i od święta, o różnych porach dnia, ze względu na wielość i różnorodność ośrodków, w których odbywają się imprezy i spotkania, ma potencjalnie ogromną publiczność.
Założeniem Festiwalu jest organizowanie interdyscyplinarnych imprez artystycznych, dzięki czemu będą mogły się integrować różne dziedziny sztuki — muzyka, plastyka, teatr, literatura, taniec, scenografia, choreografia, film, muzealia, itp.
Festiwal może sprzyjać odtworzeniu zwyczaju, szczególnie pożądanego w trudnych — także dla twórców i odbiorców sztuki — czasach, że to artysta przyjeżdża do publiczności, a nie odwrotnie. Model ten sprawdził się w Polsce w latach 80-tych, kiedy funkcjonowała — przynosząc często znakomite efekty — kultura niezależna.
Festiwal Kameralistyki wymaga innego rodzaju zaangażowania organizatorskiego niż festiwale prezentujące wielkie formy. Łatwiej pozyskać mecenasa lub mecenasów. Mecenat może być wielopodmiotowy, gdyż koszta można podzielić na mniejsze części. Łatwiej bezpośrednio zainteresować lokalne i regionalne społeczności, bowiem Festiwal odbywa się w rozlicznych miejscowościach, przestrzeniach, salach.
Oczekuje się, że Festiwal będzie pobudzał koniunkturę artystyczną: stwarzał zapotrzebowanie na sztukę i będzie okazją do jej prezentacji — budził potrzebę przeżyć artystycznych w szerokich kręgach społecznych — to znowu wzmagał zapotrzebowanie na dzieła.
/ tekst z katalogu festiwalowego na rok 1993
Elementy identyfikacji wizualnej
Wydarzenia
Koncerty
Zaproszeni artyści: Acco Duo, Akademia Muzyczna w Katowicach, Katarzyna Biel, Blues and Soul Formation, Capella Nicopolensis, Mariola Cieniawa, Chór Canticum Canticorum pod dyrekcją Jolanty Sznajder, Chór Halka, Chór Kameralny Slavica Musa, Chór Mieszany Harmonia, Jean Claude Cottier (FR), Kaja Danczowska, DDD, Divertimento, Bronisław Duży, Leokadia Duży, Mirosław Franczak, Julian Gembalski, Edyta Geppert, Michalina Growiec, Dorota Imiełowska, Ewa Jaślar, Kałudi Kałudow (BR), Aleksander Korecki, Kwartet Bogdanowicza, Kwartet Smyczkowy WOSPRiTV,Waldemar Malicki, Benon Maliszewski, Morgenstern, Janusz Olejniczak, Opera Śląska w Bytomiu, Orkiestra Kameralna Polskiego Radia Amadeus pod dyrekcją Agnieszki Duczmal, Ewa Przybyłowicz, Raciborska Orkiestra Kameralna pod dyrekcją Andrzeja Rosoła, Regina Smendzianka, Eugenia Mirosława Rezler, Marcin Sikorski, Spirituals Singers, Słowacka Orkiestra Kameralna pod dyrekcją Bohdana Warchala (SK), Jorgos Skolias, Józef Skrzek, Stephanie Skura, Lora Szafran & New Presentation, Mieczysław Szcześniak, Tomasz Szwed, Krzysztof Ścierański, Śląska Orkiestra Kameralna pod dyrekcją Jana Wincentego Hawela, Śląski Kwintet Akordeonowy, Trio Con Brio, Trio Janusza Strobla, Michał Wroński, uczniowie i nauczyciele Państwowej Szkoły Muzycznej w Tarnowskich Górach, uczniowie ogniska muzycznego w Piekarach Śląskich, uczniowie Państwowej Szkoły Muzycznej w Chorzowie, Zespół 8 Wiolonczel WOSPRiTV Cantabile, Zespół Regionalny Piekarskie Klachule, Zespoły Artystyczne Miejskiego Ośrodka Kultury w Sławkowie, Grażyna Zbijowska, Teresa Żylis Gara
„O tej, co nie zginęła”: koncert muzyki i poezji z okazji Święta Niepodległości
Literatura / dyskusje, spotkania /
Biesiada poetycka: Beata Aleksandrowicz, Maria Kieszek, Zbigniew Kieszek
„Dogmat, herezja, gnoza jako formy przeżycia religijnego w poezji po 1975 roku” / spotkanie, w którym udział wzięli: Stefan Chwin, Krzysztof Ćwikliński, Marta Fox, Marian Kisiel, S. Mutz, prof. Ireneusz Opacki, Jan Sochoń, Jerzy Suchanek, Piotr Wilczek, Jolanta Zaczkowska
Spotkania autorskie: Piotr Bratkowski, Krzysztof Ćwikliński, Barbara Gruszka-Zych, Iwona Grygiel, Andrzej Kaliszewski, Marian Kisiel, Dorota Koman, Jacek Kozik, Krystyna Lars, Krzysztof Lisowski, Sławomir Matusz, Marta Fox, Katarzyna Młynarczyk, Renata Mordak, Renata Putzlacher, Maciej Szczawiński, Andrzej Szuba, Piotr Wilczek, Andrzej Wójcik, Jolanta Zaczkowska, Piotr Zaczkowski
Pokazy filmowe
„Perły, diamenty i skowronki” — przegląd filmu czeskiego: „Czarny Piotruś”, reż. Miloš Forman (1963), „Gdy przychodzi kot”, reż. Vojtěch Jasný (1963), „Perły na dnie”, reż. Jiří Menzel, Jan Němec, Vera Chytilová, Jaromil Jireš, Evald Schorm (1964), „Piąty jeździec Apokalipsy”, reż. Zbyněk Brynych (1964), „Miłość blondynki”, reż. Miloš Forman (1965), „Intymne oświetlenie”, reż. Ivan Passer (1965), „Sklep przy głównej ulicy”, reż. Elmar Klos & Ján Kadár (1965), „Stokrotki”, reż. Věra Chytilová (1966), „O uroczystości i gościach”, reż. Jan Němec (1966), „Pociągi pod specjalnym nadzorem”, reż. Jiří Menzel (1966), „Wszyscy dobrzy rodacy”, reż. Vojtěch Jasný (1968), „Żart”, reż. Jaromil Jireš (1968), „Skowronki na uwięzi”, reż. Jiří Menzel (1969), „Dzień siódmy, ósma noc”, reż. Evald Schorm (1969)
Przegląd filmów dokumentalnych Krzysztofa Kieślowskiego: „Z miasta Łodzi” (1969), „Murarz” (1973), „Życiorys” (1975), „Szpital” (1976), „Z punktu widzenia nocnego portiera” (1977), „Siedem kobiet w różnym wieku” (1978), „Dworzec” (1980), „Gadające głowy” (1980)
Przegląd filmów dokumentalnych Marka Piwowskiego: „Muchotłuk” (1966), „Pożar! Pożar! Coś nareszcie się dzieje” (1967), „Sukces” (1968), „Hair” (1971), „Korkociąg” (1971), „Psychodrama” (1972), „Tyko dla dorosłych” (1973), „Bulgot” (1982), „Magister Półchłopek” (1982)
„Salve Regina”, reż. Ireneusz Plater-Zyberk (1935) /
pokaz filmu z okresu II Rzeczypospolitej
Spektakle
„Apage, Satana!” / „Trucizna teatru”, reż. Krzysztof Pankiewicz, wykonanie: Jan Englert, Zbigniew Zapasiewicz (Teatr Polski z Warszawy)
„Biały jeleń czyli ryk białego jelenia”, reż. Stasys Eidrigevicius, wykonanie: Teatr Studio z Warszawy
„Cabaret Neopathetique”, reż. Witold Izdebski, wykonanie: Teatr Cogitatur z Katowic
„Diabeł i Kasia”, reż. Karel Brozek, wykonanie: Divadlo Lampion Kladno
„Don Juan” / „Gaszparko i Kuba na uczcie”, wykonanie: Anton Anderle
„Dwa Teatry”, reż. Bernard Kowol, wykonanie: Teatr Współczesny Seatle MOK z Kuźni Raciborskiej
„Dziś wieczorem: Loloa Blau”, reż. Marcel Kochańczyk, wykonanie: Joanna Budniok-Machera (prapremiera polska)
„Emigranci” / „Scenariusz dla czterech”, wykonanie: Teatr Korez z Katowic
„Impas cnoty czyli siadanie na jeża”, wykonanie: Piotr Szmitke
„Kreacja”, reż. Zbigniew Stryj, wykonanie: Teatr Nowy z Zabrza
„Merlin” / „Turlajgroszek”, reż. Piotr Tomaszuk, wykonanie: Towarzystwo Wierszalin
„Miecz”, reż. Wojciech Szelachowski, wykonanie: Teatr Lalka z Warszawy
„Misterium Jądro Szaleństwa”, wykonanie Teatr Belfegor z Tychów
„Msza wędrującego”, wykonanie: Anna Chodakowska
„Nienawidzę”, reż. Józef Skwark, wykonanie: Stowarzyszenie Teatralna POKO
„Nowe przygody Klipa i Klapa”, wykonanie: Teatr Lalek Skrzat
„O kocurze, kogucie i kosie”, reż. Jiri Volkmer, wykonanie: Divadlo Loutek Ostarava (CZ)
„Powrót Pana Cogito”, reż. Zbigniew Zapasiewicz, wykonanie: Olga Sawicka, Zbigniew Zapasiewicz
„Przyszedłem, żeby opowiedzieć”, wykonanie: Andrzej Rozmus (monodram)
„Ptasiek”, reż. Janusz Stolarski, wykonanie: Scena Pod Lipami z Poznania
„Psychodrama czyli seks w życiu człowieka”, reż. Jacek Chmielnik, wykonanie: Stary Teatr z Krakowa
„Raskolnikow”, wykonanie: Edward Żentara, Marek Kalita
„Szalona klasa”, reż. Ewa Marcinkówna, wykonanie: Teatr Lalki i Aktora Rabcio z Rabki
„Sexualne zło”, reż. Józef Opalski / „Mayday”, reż. Wojciech Pokora / „Kochanie wiek tego”, reż. Anna Polny / „Śluby panieńskie”, reż. Anna Polony / wykonanie: Teatr Śląski z Katowic
„Shirley Valentine”, reż. Maciej Wojtyszko, wykonanie: Krystyna Janda (Teatr Powszechny z Warszawy)
„Słoneczna pieśń biedaczyny”, wykonanie: Teatr Bonawentura
„Sprzedawca masek”, wykonanie: Marek Gołębiowski (pantomima)
„Szkic zaproszenia na egzekucję”, reż. Jacek Borusiński, wykonanie: Teatr GuGalander z Katowic
„Szopka Don Christobala”, reż. Wojciech Olejnik, wykonanie: Teatr Baj Pomorski z Torunia
„Wielka Improwizacja” / „Wyzwolenie”, wykonanie: Jerzy Trela
Wieczór baletowy, wykonanie: Moskiewski Teatr Muzyczno-Plastyczny
„Złota różdżka”, reż. Jerzy Bielunas / „Kaczo”, reż. Józef Skwark / wykonanie: Teatr Rozrywki z Chorzowa
Wystawy
„75. rocznica Niepodległości”
„Bohaterowie Niepodległości”
„Pejzaż dawnych Piekar”
„Udział młodzieży Chrzanowa w Oddziałach Armii Krajowej”
Wystawy prac: Josif Brodski (RU), Magdalena Bartkiewicz, Janina Biała, D.W. Cieślik, Stefan Guber, Stanisław Hermanowicz, Algirdas Indrašius (LT), Marek Kamieński, Jerzy Moskal, Roman Nowotarski, Tomasz Owczarski, Anna Maria Rybka, Aleksandra Telka-Budke, Adam Sadura, Gieorgij Safronow, Tadeusz Siara, Elżbieta Szewsowa, Jan Szklany, Jan Szmatloch, Ferdynand Szypuła, Bogdan Topor, Ireneusz Walczak, Henryk Waniek
Wystawa prac Sekcji Plastycznej MDK w Piekarach Śląskich