ⅩⅣ Festiwal Ars Cameralis

W jednej z książek Blaise’a Cendrarsa pojawia się poruszająca scena śmierci człowieka umierającego w scenerii bujnego, wiosennego ogrodu. Ów mężczyzna, przez niemal całe życie skutecznie udawał szaleńca. Wykreował własny, lepszy świat, w którym na dobre zamieszkał. Jednak kiedy na starość przestał w końcu odgrywać rolę crazy mena, zaczął powoli umierać… Czyżby szaleństwo stanowiło lekarstwo na potworność świata? Panaceum na śmierć? No cóż, już wkrótce pojawi się szansa, by zastanowić się, dokąd prowadzi korytarz biegnący poza uchylone drzwi racjonalnego świata. Rozpoczyna się bowiem ⅩⅣ edycja Górnośląskiego Festiwalu Sztuki Kameralnej, który z roku na rok, wpisując się coraz silniej w kulturowy śląski pejzaż, budzi coraz mocniejsze emocje. W tym roku zgodnie z festiwalową ideą przewodnią zdecydowaliśmy jednogłośnie: budzimy szalone emocje!

W ramach kilkudziesięciu imprez artystycznych najwyższego lotu, zapraszamy na zróżnicowane, polifoniczne obrazy wtajemniczenia w tematykę szaleństwa. Począwszy od kantorowskiego teatru śmierci, wywodzącego się wprost z misteriów samotności, po perlisty, gęsty śmiech bezradnego Bustera Keatona. Skrupulatnie wyselekcjonowane filmowe, literackie, muzyczne tudzież plastyczne obrazy szaleństwa, przypominają wędrówkę po muzeum naszych własnych lęków, kalekich gestów, komicznych min… Może powinniśmy powrócić do najszczerszej celuloidowej filmowej taśmy, do pożółkłych ksiąg, czy też naniesionych na płótna nieobecnych światów.

Zróżnicowane propozycje koncertów (Arto Lindsay Band, Salif Keita, Ketil Bjoernstad, Lao Che, Lenine) połączą w jeden muzyczno-filozoficzny dyskurs przeróżne kulturowe nitki, tropy i opowieści o transgresji wewnętrznej śmierci, o naturze cienia, szaleństwie oddania, o eskapizmie, negacji i sarkastycznym grymasie wyrzutka. Dżwięki gitar, tamburynów, bębnów i przeróżnych egzotycznych instrumentów dotrą do nas aż z Brazylii, Mali, Norwegii i kilku innych kulturowych krain. Będziemy balansować pomiędzy plemiennym, transowym rytmem, a unikalną chwilą, kiedy muzyka zatrzymuje na moment cały świat w bezruchu. Wszakże szaleństwo postrzegane z perspektywy sztuki gubi cały swój sztafaż i ciężar choroby, staje się drogą do przekroczenia samego siebie, ku odnalezieniu własnego wymiaru. Ów transgresyjny charakter wpisany jest bardzo silnie w artystyczne, kręcące się bez końca koło szaleństwa.

Odzwierciedlenie tych wszystkich niepokojów znajdziecie Państwo w festiwalowym repertuarze. Błazeństwo Andy Warhola w filmie Mekasa, pierwotność i nieprzewidywalność Fiodora Dostojewskiego, dzikość kolejnego Zbiegu poetyckiego NaDziko, pianistyczne maestria Piotra Anderszewskiego pokazują ogromny wachlarz możliwych języków i gestów służących temu, by opowiedzieć się po irracjonalnej stronie rzeczywistości.

Funkcje szaleństwa w dziejach kultury i sztuki są absolutnie nienaruszalnym fundamentem naszej tradycji. Człowiek bowiem pragnie przekroczyć horyzont, wyjść poza krępujące normy i ramy, które narzuca kultura.

Może więc zatapiając się w owej innej rzeczywistości podczas smakowania artystycznych festiwalowych wydarzeń, zdamy sobie sprawę, niczym owa tajemnicza postać z ogrodu Cendrarsa, iż przy życiu utrzymuje nas nade wszystko aktywna i dynamiczna odrobina szaleństwa, która zaprzecza wszelkiemu milczeniu cienia, wskazując jednocześnie na całkiem inny, jasny i ekscytujący horyzont. Tym bardziej zapraszamy gorąco do uczestnictwa w listopadowym Festiwalu. Wszakże w tym roku budzimy szalone emocje!

/ tekst z katalogu festiwalowego na rok 2005