Hawaikum. Sny, które powstały w głowach niepozornych ludzi

Fotografie prezentowane na wystawie pokazywały świat, który narodził się z tęsknoty za pięknem, świat, który wyrósł z potrzeby urozmaicenia otaczającej nas rzeczywistości, najbliższej okolicy, do której zdążyliśmy się przyzwyczaić i która zwyczajnie zaczęła nas nudzić. Każdy z nas zna ten przymus meblowania na nowo: układania książek, przesadzania kwiatów, przestawiania wszelkiego rodzaju bibelotów; przymus, który dosyć śmiało przenosimy ze sfery prywatnej do publicznej. Spójrzmy tylko, z jaką fantazją poczynają sobie miejscy ogrodnicy, obsadzając rabaty wymyślnymi roślinami. Wystarczy przywołać katowicki rynek: kiedy latem pojawiły się na nim cztery dorodne, piękne palmy, na twarzach mieszkańców pojawił się uśmiech. Czy był to jednak uśmiech pełen zachwytu, czy delikatnego zażenowania — to inna sprawa.

Autorzy tego fotograficznego eseju — Agata Pankiewicz i Marcin Przybyłko — od kilku lat fotografują różne obiekty, często egzotyczne, niepasujące do krajobrazu, zapożyczone… Zafascynowała ich, jak wspomina Pankiewicz, „niczym nieskrępowana inwencja autorów, ich niepohamowana chęć uatrakcyjnienia pejzażu i ściągnięcia uwagi otoczenia”. Daleko jednak tym fotografiom do krytyki swojego podmiotu. Autorzy nie używają ironii, nie wskazują palcem i nie mówią: „to jest złe, tak nie powinno być”. Przyglądają się swoim obiektom z antropologicznym zaciekawieniem, ale też z humorem oraz — co ważne — ogromną czułością. Zwróćmy uwagę: na tych fotografiach prawie w ogóle nie ma ludzi, a nawet jeśli się pojawiają, to nie na nich skupia się uwaga fotografów. Pankiewicz i Przybyłko nie chcą bowiem pokazywać poszczególnych historii, w ramach wystawy chcą raczej przedstawić odbiorcy swoiste zwierciadło, w którym zobaczy on przede wszystkim własne odbicie, własną mentalność. W końcu także my jesteśmy owymi „niepozornymi”, śniącymi swoje sny o pięknie.

Fotografie, które znalazły się na wystawie, były ważną częścią opracowania publikacji „Hawaikum. W poszukiwaniu istoty piękna”, zredagowanej przez Monikę Kozień i Martę Miskowiec z Muzeum Historii Fotografii oraz Agatę Pankiewicz. W książce znalazły się także teksty autorstwa m.in. Ziemowita Szczerka, Filipa Springera, Dariusza Czai, Jana Sowy i Józefa Tischnera. Publikacja została wydana w 2015 roku przez Muzeum Historii Fotografii, ASP w Krakowie i Wydawnictwo Czarne. Na potrzeby wystawy w Galerii Szarej w ramach Festiwalu Ars Cameralis 2016 powstało kilka nowych fotografii.